mgr Sylwia Marczuk-Socha – jestem tyflopedagogiem Wczesnego Wspomagania Rozwoju od samego
początku powstania tej placówki (od września 2007 roku). Doświadczenie w pracy z dziećmi niewidomymi
i słabowidzącymi zdobyłam również w Laskach pracując przez dwa lata w Internacie Dziewcząt.
Ukończyłam pięcioletnie studia magisterskie w Akademii Pedagogicznej w Krakowie w zakresie
oligofrenopedagogiki, Studia Podyplomowe na kierunku Surdotyflopedagogika w Gdańskiej Wyższej Szkole Humanistycznej oraz w zakresie Pedagogiki Przedszkolnej na KUL. Wiedzę, którą wykorzystuję na zajęciach zdobyłam również w Medycznym Studium Zawodowym na kierunku terapia zajęciowa jak też na
kursie masażu. Brałam również udział w kursie: “Wczesna komunikacja dorosłego z małym dzieckiem
ze złożoną niepełnosprawnością” w Centrum Kształcenia Kadr przy Stowarzyszeniu Rodziców i Przyjaciół Niewidomych i Słabowidzących “Tęcza” oraz w szkoleniu z zakresu programu Insite. Przez cały czas pracy biorę udział w licznych szkoleniach dotyczących małych dzieci niewidomych i słabowidzących
w wieku 0-7 lat. Ciekawym doświadczeniem było dla mnie uczestnictwo w Ogólnopolskiej Konferencji
dotyczącej Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dzieci w Radomiu oraz w Warszawie.

Tyflopedagogika to dział pedagogiki specjalnej zajmujący się wychowaniem, edukacją, terapią i rehabilitacją osób niewidomych i słabowidzących.

Tyflopedagog: specjalista, który rehabilituje osoby z uszkodzonym wzrokiem, w taki sposób, by pozwolić im na jak najlepsze funkcjonowanie w społeczeństwie.

W ramach Wczesnego Wspomagania Rozwoju prowadzę indywidualne zajęcia z dziećmi niewidomymi
i słabowidzącymi z niepełnosprawnością złożoną w wieku od 4 miesięcy do 7 lat. Udzielam rodzicom
wskazówek do kontynuowania terapii w domu. Zajęcia odbywają się w obecności rodziców dziecka lub bez obecności w zależności od indywidualnych potrzeb. W swojej pracy uwzględniam wiek dziecka, rozwój, możliwości wzrokowe, zwracam uwagę na całą histrię jego życia wraz z bagażem choroby i konsekwencjami, do których doprowadziła. Podejmuje terapię indywidualną, aby jak najpełniej stymulować rozwój
poznawczy, motoryczny, grafomotoryczny, percepcję wszystkich zmysłów, aby integrować je.
Swoje działania w pracy z dzieckiem rozpoczynam od diagnozy – korzystam z Programu Insite oraz Oregońskiego Programu Rehabilitacji.

Jako tyflopedagog w Dziale Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dziecka Niewidomego i Słabowidzącego
w Sobieszewie dzieci słabowidzące stymuluję do patrzenia, wykorzystywania wzroku podczas codziennych aktywności: zabawy, nauki, czynności życia codziennego. W swojej pracy bazuję na funkcjonalnej diagnozie widzenia słabowidzących dzieci, którą przeprowadza terapeuta wzroku, czasami uczestniczę w diagnozie, aby zapoznać się na bieżąco z sytuacją i możliwościami wzrokowymi szczególnie małych dzieci, które nie ukończyły jeszcze pierwszego roku życia. Wspólpracuję z rehabilitantem ruchu, aby na zajęciach zadbać
o właściwa pozycję, z psychologiem, by ocenić możliwości poznawcze, z neurologopedą, aby na zajęciach wprowadzać komunikację, która najbardziej będzie stymulowała mowę.

Na zajęciach pomoce dydaktyczne dostosowuję do możliwości wzrokowych dziecka, do poziomu jego
rozwoju. Korzystam z lupy, stolika podświetlonego, podświetlam zabawki, wykorzystuję świecące
przedmioty. Ćwiczymy małą motorykę, chwyt pesetowy, oburęczność, grafomotorykę. Korzystam
z programu rozwijającego percepcję wzrokową Marianne Frostig, David Horne – “Wzory i obrazki”. Korzystam z gotowych kart pracy Ireny Polkowskiej oraz wielu innych z dostosowaniem do możliwości wzrokowych dziecka

Dzieci niewidome przygotowuje do czytania i pisania pismem wypukłym Braille’a.

Pracujemy nad współpracą dwóch rąk, małą motoryką, prawidłowym chwytaniem. Ćwiczymy dotyk –
dotykowo rozróżniamy faktury i struktury. Uczymy się podstaw Braille,a. Korzystam z Rozwojowego Programu Percepcji Dotykowej i Rozpoznawania Liter Brajlowskiech – Sally Mangold oraz podczas
wprowadzania liter z książki dla niewidomych: “Mój Elementarz”, w której poznajemy wypukłe obrazki przedmiotów. Rysujemy na rysownicy za pomocą rysików. Ćwiczymy orientację w schemacie ciała oraz orientację w małej przestrzeni.

Podczas zajęć z dziećmi wykorzystuję elementy kodowania, karty pracy do ćwiczeń grafomotorycznych,
wykorzystuje różnego rodzaju masy plastyczne ( plastelinę, ciastolinę, piasek kinetyczny, piasek kolorowy
do tworzenia obrazków) oraz artykuły spożywcze. Zajęcia przybierają czasem charakter stymulacji
sensorycznej gdyż doświadczam z dziećmi ciepła – zimna, poznajemy zapachy, przyprawy,
eksperymentujemy. Wykorzystuję również gry edukacyjne i gry planszowe.

Funkcje, jakie pełni ręka człowieka.
Ręka człowieka jest narządem ruchowo – chwytno – badawczo – poznawczo – komunikacyjnym –
służy do komunikacji niewerbalnej – gesty. Ponadto pełni funkcję manipulacyjną, siłową, podporową, obronną, samoobsługową, kompensacyjną  (niewidomym zastępuje wzrok, a głuchoniemym mowę), wyraża stany emocjonalne  (gestykulacja).  Niepowtarzalność dłoni potwierdza niepowtarzalność linii papilarnych, gdyż nie znajdziemy dwóch identycznych odcisków palców. Odgrywa ogromną rolę w naszym życiu. Zbudowana z wielu elementów ma kształt precyzyjnej maszyny o wielkim stopniu wyspecjalizowania
i doskonałości.  Ważąca zaledwie 50 dekagramów realizuje zamierzenia mózgu, które wymagają szybkości
i precyzji ręki, czy też ogromnej siły.

Na czym polega terapia ręki?
Terapia ręki ma na celu usprawnianie małej motoryki, czyli precyzyjnych ruchów dłoni i palców, dostarczenie wrażeń dotykowych i poznawania dzięki nim różnych kształtów, struktur, materiałów i ich rozróżniania. Poprzez terapię ręki rozwijamy sprawność ruchową dłoni dziecka, umiejętność chwytu oraz koordynację pomiędzy dłońmi, umiejętności grafomotoryczne.

Terapia ręki ma na celu:
– zrównoważenie napięcia mięśniowego
– dostarczenie wrażeń dotykowych i poznawanie przez dziecko różnych kształtów,
struktur materiałów oraz ich rozróżnianie
– poprawę stabilizacji centralnej
– doskonalenie koordynacji obustronnej
– doskonalenie koordynacji wzrokowo – ruchowej
– doskonalenie umiejętności przekraczania linii środkowej ciała
– doskonalenie umiejętności wykonywania ruchów wyizolowanych
– usprawnianie motoryki małej.